Latinoamérica

Soy… un pueblo escondida en la cima

Ik ben… een dorpje, verborgen op de bergtop

Ik kan zeggen dat ik ping-pong gespeeld heb met een Chileense regeringsbeambte. Op m’n verjaardag. Als je de grens tussen Chili en Bolivia over wilt, heb je twee controleposten, voor elk land één. Omdat ze zo afgelegen liggen, wonen de douaniers er voor een aantal maanden per jaar. Vandaar de pingpongtafel. Er staan overigens ook een voetbaltafel, een barbecue en een wasmachine.

La altura que sofoca

Soy las muelas de mi boca, mascando coca.

(Ik ben) de verstikkende hoogte

Ik ben de kiezen in mijn mond, die Coca kauwen.

Helaas moet ik al na een paar minuten ophouden met spelen, omdat ik enorm last krijg van hoogteziekte. Nadat de duizeligheid een beetje is weggetrokken, mogen we eindelijk een paar kilometer verder rijden, naar het kantoortje van de Boliviaanse douane. Hier krijgen we een stempel in ons paspoort (yes, weer eentje voor m’n verzameling!) en stappen we samen met onze Argentijnse fotograaf Leo en Boliviaanse gids Raúl in een coole Landcruiser. Raúl raadt me aan om een snoepje met Coca te nemen, dat is een plant waarop je moet kauwen en die helpt tegen hoogteziekte.

Tengo a mis pulmones respirando azul clarito

Ik heb blauwe lucht die mijn longen kunnen inademen

The rode meer schittert onder de laagstaande, felle zon. De roze flamingo’s staan rustig op één been algen te vreten en een stukje verderop zoekt een stel lama’s met pluimpjes aan hun oren naar eetbaar gras. De machtige rotsformaties aan de overkant van het meer reflecteren in het spiegelende water van dit hooggelegen zoutmeer. Vol verwondering adem ik de schone, koude lucht in.

Tengo los lagos, tengo los ríos

Tengo mis dientes pa' cuando me sonrío

La nieve que maquilla mis montañas

Tengo el sol que me seca y la lluvia que me baña.

Ik heb meren, ik heb rivieren

Ik heb tanden om bloot te lachen

De sneeuw die mijn bergen bedekt

Ik heb de zon die me opdroogt en de regen die me wast.

Nadat we in een hostel middenin de woestijn geslapen hebben, staan we de volgende dag om 5 uur op om verder te trekken. Raúl is al vóór ons opgestaan en glimlacht me vrolijk toe terwijl ik hem help de bagage op de auto te laden. Brrr… hij liever dan ik. Hoewel het een lange zit is, is de rit nooit saai. Het landschap verandert om de 10 minuten. Het ene moment rijden we door een compleet lege, droge woestijn, omringd door de besneeuwde bergtoppen. Het volgende moment stuiten we op een prachtig blauw meer, om vervolgens een groene vallei met kleine riviertjes te doorkruisen.

Trabajo bruto, pero con orgullo

Aquí se comparte, lo mío es tuyo.

Este pueblo no se ahoga con marullo

Y si se derrumba, yo lo reconstruyo

Hard werken, maar met trots

Hier wordt gedeeld: wat van mij is, is van jou

Dit volk wordt niet zomaar neergeslagen door de storm

En als het instort, bouw ik het weer op.

Rond de middag komen we aan in een dorpje aan de spoorlijn naar Antofagasta. Volgens de eigenaresse van de plaatselijke winkel wonen er rond de 50 mensen in het dorp: 6 families, waarvan 12 kinderen. Er is zelfs een school, met schommels, een glijbaan en een klimrek, in het midden van het dorp. Hoe de mensen het hier volhouden, snap ik niet, maar het dorp heeft een vreemde, woestijnachtige schoonheid. De winkel verkoopt Boliviaans bier in de gekste smaken aan toeristen. Ik neem een biertje met Cocasmaak, terwijl mijn vrienden zich wagen aan honing- of cactusbier. Raúl deelt zijn Cocabladeren met ons omdat we allemaal last hebben van hoogtziekte. Nadat we de nandoe’s in de achtertuin van de winkelhoudster hebben bekeken, trekken we verder, op naar de laatste stop: het zouthostel aan de rand van het Zoutmeer van Uyuni.

Los versos escritos bajo la noche estrellada

Gedichten, geschreven onder de sterrenhemel

Het zouthostel is letterlijk dat: een hostel van zout. De banken zijn van uitgehakte zoutblokken, de tafels, en zelfs de muren! En ik kan het weten, want ik heb aan de muur gelikt (living the odd life, y’all). De vloer bestaat uit grote zoutkristallen die kraken als je eroverheen loopt. Alleen het dak is van golfplaten, niet van zout. ’s Avonds wil Leo, de Argentijnse fotograaf, oefenen met sterrenfoto’s maken, dus trek ik samen met mijn vriendinnen een stukje het zoutmeer op, waar het helemaal donker is. Leo wijst ons op sterrenbeelden die je vanaf het Noordelijk Halfrond niet kan zien. De hemel vol sterren beneemt me de adem. Wat een weidsheid!

Soy lo que sostiene mi bandera

Ik ben dat wat mijn vlag ondersteunt

De volgende dag vertrekken we om 4 uur ’s ochtends om de zonsopkomst te bekijken vanaf het Cactuseiland. Daarna rijden we verder over het zoutmeer om fotos te maken en te genieten van het uitzicht. We komen aan bij het Hotel van Zout, het eerste hotel in de wijde omgeving, nu een museum. Vlakbij het Hotel is een plek waar mensen hun vlag kunnen ophangen. Lachend poseer ik voor de Nederlandse en Nieuw-Zeelandse vlag, die vrolijk wapperen in de wind, terwijl ik ernstige spijt heb dat ik geen Friese vlag van huis heb meegenomen,

El sol que nace y el día que muere

con los mejores atardeceres

De zon die geboren wordt en de dag die sterft

Met de beste zonsondergangen.

Die avond beginnen we aan de terugreis richting de Chileense grens. Het regent zachtjes, maar nadat het is opgeklaard, gaat de zon onder als een vuurrode bal achter de machtige bergen. Ik ben officieel verliefd op dit continent.

“Hé, jou ken ik!” roept de jonge, knappe douanebeambte als ik de volgende ochtend mijn tas laat controleren aan de Chileense grens. Het is de gast waarmee ik ping-pong heb gespeeld. Ik grijns hem toe. “Ja, bedankt nog voor het ping-pongen! En werkze nog, de komende paar maanden…”

Soy América latina

Un pueblo sin piernas, pero que camina

Ik ben Latijns-Amerika,

Een volk zonder benen, maar kijk me eens gaan!

(p.s: De quotes in deze blog komen uit het lied "Latinoamérica" van Calle 13. Bekijk het lied (met Engelse ondertiteling) hier: https://www.youtube.com/watch?v=PChsjYXBfzo  Een aanrader!)